De kunst van het verwerken

Bron : Leusder Krant - 26-02-2015

Maar de reden voor dit gesprek is zijn andere hobby: schilderen. Een probaat middel om heftige gebeurtenissen te verwerken. ,,Het creatieve zat er al vroeg in; ik heb heel wat cursussen gevolgd. Mijn stijl is wisselend, die heeft erg te maken met mijn gemoedstoestand. Een doek staat soms wel twee maanden in mijn atelier, voordat het af is." Drie werken die geëxposeerd worden, hangen in de woonkamer. Er zijn niet direct verwijzingen naar oorlogssituaties in te herkennen, iets wat sommige andere beoefenaren van veteranenkunst wel doen. Clausen werkt vooral met kleuren. Onder de titel 'Kracht' heeft hij een hemelsblauwe figuur geschilderd die tegen de achtergrond van veel rood en wit, een en al (levens)kracht uitstraalt. ,,Iedereen die er naar kijkt, ziet er weer iets anders in." Dat geldt ook voor 'Geluk': een vuurrode figuur te midden van vele tinten groen. Vol symboliek is 'Herboren'. Je kunt er een mens in zien die opnieuw begint aan zijn levensreis; Clausen laat dat aan de toeschouwer over.

UITLAATKLEP Dat een uitlaatklep hard nodig is voor een militair die vaak onder hoogspanning leeft, heeft hij aan den lijve ondervonden. In '79 diende hij in Libanon, onder Unifil-vlag. In '93 zat hij voor MFO in de Sinaï en in '98 in Bosnië (SFOR). ,,In Libanon was ik infanterist, dus dan ben je als een van de eersten ter plekke als er iets gebeurt. Dat hakte erin! Je bent ver van huis en wordt geconfronteerd met abnormale situaties. Dan moet je een aan- en uitknop hebben. Dat 'aan' lukt nog wel, 'uit' niet. Want het is veel makkelijker om daar te zijn, je bent getraind om optimaal je werk te doen. In Libanon ging je continu door, één lange gespannen periode. En dan ineens hoeft het niet meer. Dan wacht het gewone, veilige leven. Je grootste zorg is dan: hoe kom ik thuis vandaan veilig bij de Jumbo?"

De crisissituaties die je tijdens de missie meemaakt, kun je verwerken door er met je collega's over te praten. ,,Dat doe je vrij makkelijk, je zit tenslotte in hetzelfde schuitje. Maar thuis, dat is veel lastiger. Het thuisfront begrijpt je vaak niet - ook al wordt er veel gedaan om hen bij de missie te betrekken."

KORT EN KLEIN Clausen heeft wel eens moeite met de manier waarop veteranen worden neergezet: als mensen met een trauma, gedrags- of aanpassingsproblemen. ,,In de media hebben ze het wel over een militair die de boel in elkaar heeft geslagen, maar je leest nooit over een metselaar die alles kort en klein sloeg. Het is niet zo dat iedere militair PTSS (post-traumatisch stresssyndroom) heeft, maar iedere veteraan doorloopt wel een verwerkingsproces. Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie, ik ook. Maar PTSS is daar een zware vorm van, en die heb ik gelukkig niet. Ik heb het best wel voor de kiezen gehad, en ik kan last hebben als ik een bepaalde film zie die herinneringen naar boven haalt, maar ik word niet gillend wakker."

AFBOUWEN Hij zingt niet mee in het koor van degenen die beweren dat de begeleiding van veteranen aan alle kanten te wensen overliet. Al kan het altijd beter en heeft hij ontdekt dat er op dit punt vooruitgang is geboekt. ,,De jongens die klaar waren met hun missie in Afghanistan, gingen twee weken naar Kreta. Daar konden ze bier drinken zoveel ze wilden en elkaar bij wijze van spreken voor de kop slaan. Zo'n periode van afbouwen hadden ze veel eerder moeten instellen."

Verschil met de missies van vroeger is dat de terreurdreiging van moslimextremistische zijde voor veel spanningen zorgt. Henri Clausen is daar behoorlijk nuchter onder. ,,Je kunt niet functioneren als je in iedere minaret een terroristisch bolwerk ziet.' Hij verbaast zich over de paniekreacties. Voor het bevel van Defensie, najaar 2014, om niet meer in militair uniform met het openbaar vervoer te reizen, heeft hij geen goed woord over. ,,Er is in Nederland nog geen aanslag gepleegd. En wat de militairen betreft: we mogen wel wat meer respect hebben voor mensen in uniform."