De profetische woorden van Khalil Gibran

De Libanese-Amerikaanse schrijver Khalil Gibran (1883-1931) lijkt maar niet uit de mode te raken. Van zijn beroemdste werk, De Profeet, zijn sinds de verschijning in 1923 zo'n tien miljoen exemplaren in het Engels verschenen. Het is na de bijbel een van de meest verkochte boeken in de Verenigde Staten.

Ook de Nederlandstalige vertaling van De Profeet wordt sinds 1927 telkens herdrukt. Verzen uit De Profeet worden gelezen bij doopplechtigheden, huwelijken en begrafenissen. Gelovigen en ongelovigen worden aangegrepen door de diepe, universele waarheden die Gibran aanreikt in een mystieke, poëtische taal.

'Dit is misschien de oplossing', schrijft de Amerikaanse schrijfster Barbara Young in haar boek This man from Lebanon over het raadsel van het succes van De Profeet. 'Gibran vertelde ons niets nieuws. Er was en is niets nieuws om te vertellen. Zijn woord is een herformulering van de essentiële waarheid . . .' Gibran werd geboren in het Noord-Libanese christelijke dorp Bcharre. Hij emigreerde op elfjarige leeftijd met zijn moeder, zijn halfbroer en twee zusters naar Boston. Twee jaar later reisde hij alleen terug naar Beiroet voor zijn middelbareschoolopleiding.

In 1901 vertrok hij naar Parijs om er schilderkunst te studeren. Hij schreef veel in het Arabisch, waaronder het gedicht Opstandige Geesten. Het dichtwerk, een vlammend protest tegen het Ottomaanse juk in Syrië, kwam hem op de verbanning uit zijn vaderland en excommunicatie uit de Maronitische Kerk te staan.

In 1903 ging hij definitief naar de Verenigde Staten waar hij, afgezien van een verblijf in Parijs van 1908 tot 1910, tot zijn dood bleef. Hij bleef eerst in het Arabisch schrijven maar in 1918 schreef hij zijn eerste Engelstalige werk, De Dwaas.

Gibran, die ook een begaafd filosoof, schilder en tekenaar was, bleef altijd begaan met het lot met zijn Libanese vaderland. Hij ontwierp plannen voor de bebossing en de landbouw van Libanon en de oplossing van politieke en economische vraagstukken. Had Gibran al bij het begin van de eeuw een soort Hariri in gedachten om Libanon te redden ?. Barbara Young tekent een profetische lijkende uitspraak op uit zijn mond ;

Wat Libanon het meest nodig heeft is een man met misschien vijf of meer miljoen dollar, die gewetensvol en eindeloos zal werken voor zijn groei en ontwikkeling, en voor de realisering daarvan.'

In De Tuin van de Profeet geeft Gibran een portret van Libanon dat tijdens de burgeroorlog tragisch werd : 'Heb medelijden met de natie die vol van geloof is en leeg van religie. (. . .) Heb medelijden met de natie die elke heerser met trompetgeschal begroet en hem uitjoelt als hij weggaat, om een ander weer te begroeten met trompetgeschal, (. . .) Heb medelijden met de natie verdeeld in fragmenten, en elk fragment beschouwt zichzelf als een natie.'

Bron : Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam