Vrouwen in Libanon - Annelies Wijkmans

Bron : Anne Salomons

Het was nog wel een beetje vreemd, maar de heren wenden er snel aan: vrouwelijke militairen die tussen 1979 en 1985 met Dutchbatt naar Libanon gingen. Het was slechts een handjevol vrouwen, maar toch hebben zij de toon gezet voor latere missies waar de deelname van vrouwen heel gewoon is geworden. Annelies Wijkmans, Eis Matse en Anneke Scholten vertellen hun verhaal.

Ik ben altijd positief de klos", vertelt Annelies Wijkmans (68) lachend. Hiermee doelt zij op de publiciteit die haar telkens we er ten deel valt. Maar ja, ze was nu eenmaal de eerste vrouwelijke militair die in 1979 met UNIFlL naar Libanon ging en dat was en is nog steeds een mijlpaal. Wijkmans had een opleiding in textiel en voeding gevolgd toen een kennis opperde dat ze bij de marine moest gaan werken. Omdat er bij de marine geen voedingsadviseurs werden gevraagd, trad zij in dienst bij de MILVA, de Militaire Vrouwen Afdeling. "Ik wilde altijd lesgeven, dus ik zag dit als een kans." Vervolgens ging zij naar de koksschool in Leiden en volgde een officiersopleiding in de functie van voedingsadviseuse. In de jaren 78-'79 kwam zij als officier toegevoegd terecht bij de Sectie Plannen van het Opleidingscentrum Intendance op de Palmkazerne in Bussum. "Op een dag werd ik daar gebeld en kreeg tot mijn stomme verbazing te horen: 'Jij gaat naar Libanon.' Ik wist helemaal niet of ze daar wel vrouwen wilden." Op 10 maart 1979 vertrok zij vanaf Schiphol naar Libanon, waar zij gedurende negen maanden als voedingsadviseuse deel uitmaakte van de UNIFIL-staf in Naqoura, in het uiterste zuiden van Libanon.

Voeding

Wijkmans moest zorgen voor de voeding van alle UNIFIL-detaehementen. Niet bepaald een makkelijke klus. "Wij kochten aardappelen, groente en fruit in Israel en Libanon, de houdbare dingen kwamen van Cyprus", aldus Wijkmans. Maar het ging niet altijd van een leien dakje. Zo hadden ze bijvoorbeeld een gigantisch overschot aan blikken rnais. "Oat was zoveel, daar konden we alle wegen mee plaveien. En lamsvlees hadden we ook veel te veel, temeer omdat de Nederlanders dat niet graag aten. Dat ging naar de vluchtelingenkampen." Uiteraard moest Wijkmans ook rekening houden met de specifieke wensen van de verschillende detachementen. Voor de Nepalezen werd er verse vis aangeslccpt en de Hollanders wilden Indische kruiden voor de nasi. Desondanks werd er door de Unifillers heel wat afgeklaagd over het eten. "Ze  wilden ook zomers verse melk, maar dat was er dan natuurlijk niet. En soms konden we niet anders dan groente uit blik verstrekken."

Er werden door het hoofdkwartier ook mensen van de plaatselijke bevolking als kok in dienst genomen die van toeten nog blazen wisten. Soms leidde dat tot uiterst verwarrende eulinaire taferelen. Wijkmans sliep in het Zweedse hospitaal op het terre in van het hoofdkwartier en ging rcgelmatig het veld in en de posten af. Soms keek men er wel even van op dat ze een vrouw is, maar problemen heeft Wijkmans hierdoor nooit ondervonden. "Ik ben altijd correct behandeld en ook nooit tegengewerkt. Ik heb er zelfs voordeel van gehad. Ik kreeg toch meer respect van de lokale bevolking en de kindjes kwamen me allemaal een hand geven."

Mortiergranaat

In 1980 ging Wijkmans, weer als tijdelijk majoor, nogmaals naar Libanon, maar nu voor zeven maanden. 'Als ze me vandaag zouden vragen, zou ik zo weer naar Libanon gaan", reageert zij opgetogen. Al met al heeft ze er een heel goede tijd gehad. Niet dat er niets voorviel; een keer kon zij zelfs ternauwernood het vege lijf redden toen een mortiergranaat vlak naast de bunker ontplofte waar zij zojuist dekking had gezocht. Verder was het ook vaak onrustig in het gebied waar de mannen van majoor Hadad en de Palestijnen elkaar regelmatig bestookten. "Ze dachten dat we in Naqoura leefden als God in Frankrijk, maar zo was het daar echt niet."

Na terugkeer uit Libanon werd Annelies Wijkmans compagniescommandant, later zat  zij bij de landmachtstaf personeelszaken en uiteindelijk diende zij als vertrouwenspersoon van de landmacht en de marechaussee.  In 1997 ging zij met functioneelleeftijds ontslag.