Blauwhelm: soldaat tussen twee vuren
OUDE-TONGE – Twee weken geleden ontvingen vier veteranen afkomstig van het eiland het draaginsigne 'Nobelprijs VN-militairen'. Eén van deze blauwhelmen, Ben Hameeteman uit Oude-Tonge, vertelt over zijn belevenissen als Unifil-militair op de grens van Libanon en Israël.
Tekst en foto: Adri van der Laan
In 1988 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan de Vredesmachten van de VN. Deze VN-troepen traden op als er bestanden waren gesloten tussen oorlogvoerende partijen. Nederland heeft hier een bijdrage aangeleverd. Voor ons land was dit was voornamelijk in de kader van Unifil. De soldaten van deze vredesmacht moesten het bestand tussen Israël en de Palestijnen in Libanon controleren. Vanuit Nederland hebben ongeveer 9.000 mensen tussen 1979 en 1985 bijgedragen aan deze vredesmacht, Ben Hameeteman was één van hen.
Op de vraag of hij trots is op het draaginsigne dat hoort bij de Nobelprijs voor de Vrede, die ruimt 28 jaar geleden werd uitgereikt, aarzelt hij even. Dit komt omdat het is niet zo spontaan gegaan want de veteranenorganisaties hebben er op aan moeten dringen voordat de penning werd uitgereikt. "Maar ik zie het toch als een soort van erkenning en waardering van ons werk voor Unifil. Want toen wij in die tijd terugkwamen werden we toch een beetje met de nek aangekeken en nu bevestigt die speld toch dat ons werk is gewaardeerd. Dus wel een beetje trots".
Ben Hameeteman vertelt dat hij een half jaar op de bestandslijn tussen Libanon en Israël zijn werk heeft gedaan. Het was bij het dorpje Majdal Zoun. "Door de burgers van dat dorp zijn wij altijd vriendelijk en gastvrij ontvangen", herinnert Ben. De omstandigheden in het gebied waar ze hun werk moesten doen waren niet zo 'vriendelijk'. De Unifilsoldaten zaten op een berghelling aan de Palestijnse kant en op de helling tegenover hen zat het Israëlische leger. Palestijnen probeerden soms over te steken om bermbommen te leggen of aanslagen te plegen. De Israëli's lieten zich ook niet onbetuigd. Ben noemt voorbeelden van hoe de goedgetrainde soldaten eveneens de bestandslijn overstaken en samenwerkten met de militie van majoor Haddad.
Niet zonder risico
Het werk van de Unifil-militairen was niet zonder risico. Zo herinnert Ben zich dat hij nog maar kort in zijn 'luisterpost' op de berghelling zat en hij in het donker op zijn – verlicht – horloge keek hoe laat het was. "Plotseling werd er geschoten en ik zag de lichtspoormunitie op me afkomen. De Israëli's schoten gericht op ons". Sinds zijn verblijf in Libanon is zijn kijk op de strijd tussen Israël en de Palestijnen voor hem in een ander daglicht komen te staan. "Ik was opgevoed met de gedachte dat Israël 'goed' was en dat de Palestijnen allemaal terroristen waren". Voor hem was de werkelijkheid anders. "De acties van de Palestijnen waren altijd een reactie op activiteiten van Israël".
Ondanks de gevaren waarin hij meermalen, als infanterist heeft verkeerd, kijkt hij met plezier terug op dat half jaar in Libanon. "De kameraadschap was groot". Natuurlijk waren er gevaarlijke en minder prettige ervaringen, maar deze situaties verstevigen de onderlinge band. Ben was boordschutter op een YP (een pantserwagen). Hij lacht: "Ik had het geluk dat het de YP van de compagniescommandant was. Want die is verwarmd". Zijn collega's moesten in een onverwarmd voertuig rijden.
Met een uitzending als dienstplichtig militair naar het buitenland had hij geen rekening gehouden. "Ik ben er ingerold. Bij de keuring voor militaire dienst had ik aangekruist dat ik wel naar het buitenland wilde, maar dit wist ik niet meer. Er was nog gelegenheid om er vanaf te zien, maar dat heb ik niet gedaan". En daar heeft hij geen spijt van gehad, ondanks dat hij 'heftige' dingen heeft meegemaakt.
De opleiding in Assen was streng en er was ook een stevige screening, "als je niet in het plaatje paste werd je overgeplaatst".
Na terugkomst in Nederland had Ben graag bijgetekend als 'Technische Specialist' voor rijinstructeur. De opleiding had hij al achter de rug, maar hij kwam niet door de medische keuring heen. Na een aanrijding met zijn brommer was zijn knie volgens de keuringsarts niet meer in orde. "Toen hadden ze mij niet meer nodig".
Soms wordt er nog wel eens een reünie georganiseerd waar 'de oude verhalen' nog worden opgehaald. Het doet hem dan weer goed om de 'makkers' van toen weer te ontmoeten.
De oud-Unifiller heeft geen akelige dingen overgehouden aan zijn verblijf in Libanon. Dit is bij sommige van zijn vroegere kameraden wel anders. Hij kent nog een collega die lijdt een Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). Een aandoening die heel nare gevolgen heeft, vooral in de psychische en sociale sfeer.
Dat Ben geen vervelende gevolgen heeft gehad aan zijn Unifiltijd komt omdat hij alles goed van zich af heeft kunnen praten. "Doordat er een plunjebaal van mij was verdwenen moest ik daarom noodgedwongen in mijn Unifil-outfit met blauwe baret rondlopen. En juist daarom kreeg ik veel vragen en kon ik steeds weer mijn verhaal vertellen en kon ik alles wat ik heb meegemaakt van me af praten. Iemand zei wel eens tegen mij 'dat is heel goed voor je geweest'. En ik geloof inderdaad dat dit me goed heeft gedaan".
Na zijn militaire diensttijd werkte Ben op de röntgenafdeling van het ziekenhuis in Dirksland. Daarna werkte bij een woningbouwvereniging en als sportverslaggever bij de Zierikzeesche Nieuwsbode. Momenteel werkt Ben Hameeteman - Ik ben inmiddels senior communicatieadviseur bij de gemeente Strijen.